Skolyoz
Skolyoz, omurganın s veya c şeklinde yanlara doğru eğrilmesi durumudur. Normal bir omurga doğrudan yukarı ve aşağıya doğru uzanırken, skolyozlu bir omurga genellikle eğrildiği yönün tersine dönen bir eğrilik gösterir. Bu durum genellikle çocukluk veya gençlik döneminde ortaya çıkar ve büyüme atılımları sırasında hızla ilerleyebilir. Skolyozun nedeni çoğu durumda bilinmez (idiyopatik skolyoz olarak adlandırılır), ancak bazen sinir sistemi bozuklukları, kas hastalıkları, genetik koşullar veya omurganın doğumsal anormallikleri neden olabilir.
Skolyozun Belirtileri Nelerdir?
Hafif skolyoz genellikle belirti vermez ve çoğu zaman rastlantısal olarak tespit edilir. Daha şiddetli skolyoz durumlarında ise belirtiler daha belirgin hale gelir. Bunlar arasında belirgin omuz yüksekliği farkı, bir tarafın belinin diğer taraftan daha çıkık olması, bir kalçanın diğerinden daha yüksek olması ve sürekli yorgunluk hissi bulunur.
Eğer skolyoz ilerlemişse ve omurilik basısı yapmaya başlamışsa, bu durum ağrıya ve bazı durumlarda nefes alma zorluklarına neden olabilir.
Skolyoz Tanısı Nasıl Konur?
Skolyoz tanısı genellikle bir sağlık profesyoneli tarafından fiziksel bir muayene ve röntgen görüntüleri ile konur. Fiziksel muayenede doktor, hastanın omuzlarını, belini, kalçalarını ve göğüs kafesini kontrol eder. Röntgen, doktorun omurganın eğrilik derecesini ve yerini belirlemesine yardımcı olur. Ayrıca, doktor eğrilik seviyesini belirlemek için Cobb açısı olarak adlandırılan bir ölçüm yöntemini de kullanabilir.
Cerrahi Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Şiddetli skolyoz vakalarında veya omurganın eğriliği hızla ilerliyorsa, cerrahi tedavi önerilebilir. Skolyoz cerrahisi genellikle metal çubuklar, vidalar ve plakaların yerleştirilmesini içerir. Bu, omurgayı düzeltmeye ve sabitlemeye yardımcı olur. Ameliyat sonrasında, bu çubuklar ve vidalar genellikle orada kalır ve omurgayı stabil tutmaya devam eder.
Posterior Yaklaşım: Genellikle gençlerde görülen idiyopatik skolyoz tedavisinde en sık kullanılan cerrahi yöntem budur. İşlem sırasında, omurga sert çubuklarla düzeltilir ve ardından omurga füzyonu gerçekleştirilir. Omurga füzyonunda, omurganın eğri alanına bir kemik grefti eklenir ve bu, iki veya daha fazla omurga arasında bir birleşme oluşturur. Omurga füzyonu gerçekleşirken, omurgaya takılan metal çubuklar omurganın düz kalmasını sağlar. Bu işlem çocuklarda genellikle birkaç saat sürer, ancak yaşlı yetişkinlerde daha uzun sürebilir. Teknolojideki son gelişmeler sayesinde, idiyopatik skolyozu olan çoğu kişi, operasyondan sonra bir hafta içinde taburcu olur ve post-operatif bracing gerekmez. Hastaların çoğu, operasyondan iki ila dört hafta sonra okula, işe dönebilir. Operasyon öncesi aktivitelere ise dört ila altı ay içinde devam edebilir.
Anterior Yaklaşım: Hasta operasyon sırasında yan yatar. Torakoskopik Video (VAT), omurganın daha iyi görüntülenmesini sağlar ve açık bir operasyondan daha az kesi açılır. Anterior spinal yaklaşımın potansiyel avantajları arasında daha ileri derece düzeltme, daha hızlı rehabilitasyon, gelişmiş omurga mobilizasyonu ve daha az segmentin füzyonu sayılabilir. Potansiyel dezavantajları ise birçok hastanın operasyondan birkaç ay sonrasına kadar bracing kullanması gerekliliği ve bu yaklaşımda morbidite riskinin daha yüksek olmasıdır- ancak VAT, bu riski azaltmaktadır.
Dekompresif Laminektomi: Omurganın çatı kısmı olan laminae çıkarılır ve böylece sinirler için daha fazla alan yaratılır. Skolyoz ve spinal stenozun birlikte bulunduğu durumlarda genellikle spinal füzyon ve/veya spinal enstrümantasyon önerilir. Füzyonu güçlendirmek ve omurganın kararsız alanlarını desteklemek için çeşitli enstrümanlar (vidalar veya çubuklar) kullanılabilir.
Minimal İnvaziv Cerrahi (MIS): Füzyon bazen MIS aracılığıyla daha küçük kesiklerle gerçekleştirilebilir. İleri floroskopi (cerrahi sırasında X-ray görüntüleme) ve endoskopi (kamera teknolojisi) kullanımı, kesi yerlerinin daha doğru belirlenmesini ve donanım yerleştirmeyi kolaylaştırır, dokuya zararı en aza indirir. Ancak bu yöntem her hasta için kullanılamaz.
Hastaların Cerrahiden Beklentileri Nasıl Olmalıdır?
Cerrahi tedavi genellikle omurganın görünümünü önemli ölçüde iyileştirir ve ağrıyı azaltır. Ancak, hastaların iyileşme sürecinin zaman alacağını ve fiziksel terapinin genellikle operasyon sonrası sürecin önemli bir parçası olacağını anlamaları önemlidir. Fiziksel terapi, hastaların günlük yaşamlarına dönmelerine yardımcı olurken, ameliyatın olumlu sonuçlarını da korur.
Cerrahi Tedavinin Riskleri Nelerdir?
Tüm cerrahi işlemler gibi, skolyoz ameliyatı da belli riskler içerir. Bunlar arasında enfeksiyon, kanama, sinir hasarı ve ameliyatın tam olarak istenildiği gibi sonuçlanmaması bulunabilir. Bu riskler nadiren gerçekleşmesine rağmen olasıdır. Bu nedenle, hastalar, tedavi seçeneklerini ve beklentilerini doktorlarıyla detaylı bir şekilde konuşmalı ve kararlarını bu bilgiler ışığında vermelidirler.
