1. Tanım ve Anatomik Yapı

Bel fıtığı, tıbbi alanda “lomber disk hernisi” olarak tanımlanır ve omurga sağlığı ile ilgili önemli bir konudur. İnsan omurgası, bir dizi kemik olan omurlardan oluşur. Bu omurlar arasında, omurga diskleri bulunur. Bu diskler, esnek ve yastık benzeri yapılarıyla omurganın hareket kabiliyetini artırır ve omurlar arasındaki basıncı dengeleyerek koruyucu bir rol oynarlar. Her bir disk, dayanıklı bir dış tabakadan (annulus fibrosus) ve daha yumuşak, jel benzeri bir iç kısımdan (nucleus pulposus) oluşur.

2. Bel Fıtığının Oluşumu

Bel fıtığının oluşumu, disklerin dış tabakasının zayıflaması veya yırtılması ile başlar. Bu durum, genellikle orta yaş ve üzeri bireylerde daha sık görülür, çünkü zamanla diskler doğal olarak aşınır ve esnekliklerini kaybeder. Diskin dış tabakası zayıfladığında veya yırtıldığında, iç kısmındaki jel benzeri madde dışarı sızabilir. Bu sızıntı, omurilik kanalına ve çevresindeki sinir köklerine baskı yapabilir. Sinir köklerine yapılan bu baskı, ağrı ve rahatsızlığa neden olur, bazen de uyuşma veya kas güçsüzlüğü gibi nörolojik semptomlara yol açabilir.

3. Bel Fıtığının Nedenleri

Bel fıtığına yol açan çeşitli faktörler vardır. Bunlar arasında fiziksel zorlanma, aşırı kilo, uzun süre oturma gibi yaşam tarzı faktörleri; yaşlanma, genetik yatkınlık gibi biyolojik faktörler; ve travmatik yaralanmalar sayılabilir. Ayrıca, düzensiz ve ağır fiziksel aktiviteler, özellikle yanlış kaldırma teknikleri, bel fıtığı riskini artırabilir. Sigara içmek de omurganın sağlığını olumsuz etkileyerek disklerin dejenerasyon sürecini hızlandırabilir.

4. Bel Fıtığının Belirtileri

Bel fıtığının en yaygın belirtileri arasında, bel bölgesinde ağrı, bacak veya kalçaya yayılan ağrı (siyatik), uyuşma ve güç kaybı bulunur. Bu belirtiler genellikle tek taraflıdır ve baskı altındaki sinir köklerinin yerleşimine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Hareket, özellikle öne eğilme veya ağırlık kaldırma, bu belirtileri şiddetlendirebilir. Nadir durumlarda, bel fıtığı ciddi nörolojik komplikasyonlara yol açabilir, bu da acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

5. Teşhis ve Değerlendirme Yöntemleri

Bel fıtığı tanısı genellikle fiziksel muayene ve hastanın tıbbi öyküsü ile başlar. Tanıyı doğrulamak için genellikle manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanılır. MRI, omurga disklerinin ve çevresindeki yapıların detaylı görüntülerini sağlar, böylece doktorlar disk hernilerinin yerini ve büyüklüğünü tespit edebilirler. Bazen bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya X-ray gibi diğer görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.